معده درد و هرآنچه که باید درباره درمان آن بدانید
معده درد یکی از مشکلات شایعی است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود با آن مواجه می‌شوند. این درد می‌تواند از خفیف و موقتی تا شدید و مزمن متفاوت باشد. برخی از علل احتمالی درد معده شامل التهاب معده، زخم معده، عفونت‌ها، تغذیه نامناسب و استرس است.
در بعضی موارد، امکان درمان فوری معده درد وجود دارد. با این حال اگر معده درد شدت بالایی داشته باشد و یا اینکه با تهوع، استفراغ شدید، خونریزی گوارشی و یا علائمی از این دست همراه باشد، لازم است که بلافاصله به پزشک مراجعه نمایید. در صورتی که معده درد شما با علائم خاصی همراه نباشد، موقتا میتوانید با استفاده از روش‌ها و راهکارهای ساده و قابل انجام در خانه، آن را برطرف نمایید.
در این مقاله، به علت های درد معده و همینطور به بررسی روش‌ها و راهکارهایی که می‌توانند به شما در درمان فوری معده درد در کمترین زمان ممکن کمک کنند، می‌پردازیم. این روش‌ها شامل تغذیه مناسب، نوشیدن مایعات، استفاده از روش‌های خانگی مانند استفاده از زنجبیل و نعناع، استفاده از داروهای بدون نیاز به نسخه پزشکی و استراحت کافی است.
علت های اصلی معده درد
معده درد شامل علت های مختلفی میباشد در زیر مهم ترین علت های معده درد را با هم میخوانیم.
مواد غذایی
- مسمومیت غذایی
- غذاهای اسیدی
- غذاهای نفاخ
- غذاهای پرادویه
- سوء هاضمه
- کافئین
- الکل
- زیاده‌روی در مصرف غذا
- عدم تحمل لاکتوز
- آلرژی غذایی
بیماری
- گاستریت
- بیماری التهابی روده
- زخم‌های گوارشی
- سندرم روده‌ی تحریک‌پذیر
- سنگ‌های صفراوی
- سوزش سر دل
- گاستروانتریت
- بیماری سلیاک
- پانکراتیت
- پرکاری تیروئید
سایر موارد معده درد
- استرس
- اضافه وزن
- یبوست
- مصرف داروهای کاهنده‌ی فشار خون
دارو های تسکین دهنده معده درد
در این مقاله ۲ روش برای درمان معده درد گفته میشود روش اول داروهای پزشکی و روش دوم مواد غذایی خانگی میباشد که در ادامه میتوانید لیستی از داروهای تسکین دهنده معده درد را مطالعه بفرمایید.
رانیتیدین (Ranitidine)
برای درمان زخم معده، معده عصبی و رفلاکس یا سوزش سر دل تجویز میشود. اخیرا از طرف سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) تولید و مصرف آن در سرتاسر جهان ممنوع شده است. زیرا خواص سرطانی بودن مواد تشکیل‌دهنده آن ثابت شده است.
فاموتیدین (Famotidine)
به‌منظور درمان گاستریت، زخم معده و درد معده عصبی عالی است. این قرص جایگزین قرص معده درد رانیتیدین شده است.
امپرازول (Omeprazole)
اصولا برای درمان زخم‌های خوش‌خیم معده یا دوازدهه (بخش ابتدایی روده باریک) تجویز میشود.
رابپرازول (Rabeprazole)
برای درمان زخم معده ناشی از تکثیر میکروب هلیکوباکترپیلوری یا رفلاکس اسید معده به مری، یکی از گزینه‌های موثر است.
پنتوپرازول (Pantosec)
موثر برای کاهش درد معده، رفع بی‌اشتهایی و تسکین زخم‌های معده و روده است.
دومپریدون (Domperidone)
نوعی قرص معده درد که برای تسکین ناراحتی شکمی ناشی از مشکلات معده و کنترل حالت تهوع، سوزش سر دل یا رفلاکس و اصطلاحا ترش کردن عالی است.
سیزاپراید (Cisapride)
به‌منظور درمان عوارض رفلاکس اسید معده به مری مانند دیس‌پپسی یا سوءهاضمه و بی‌اشتهایی تجویز میشود.
بیسموت ساب سیترات (Bismuth Sub-citrate)
به‌منظور کنترل و درمان اسهال مسافرتی و مشکلاتی مانند درد زخم معده یا روده قابل مصرف است.
مواد غذایی خانگی که برای درمان معده درد موثر هستند
گاهی درمان فوری معده درد امکان‌پذیر نیست، زیرا به دلیل عادت‌های غذایی ناسالم و سبک زندگی غلط، ممکن است که این بیماری، مزمن شده باشد. در ادامه به بررسی چند ماده غذایی پرداخته‌ایم که می‌توانند در دراز مدت سلامت معده شما را تضمین کنند و از بروز مشکلات جدی معده جلوگیری نمایند که شامل موارد زیر هستند:
نعناع
نعناع به خاطر تاثیر آرامش‌بخش خود بر معده و روده‌ها شناخته شده است. این برگ گیاه به کاهش نفخ و گاز معده کمک می‌کند. نعناع می‌تواند به صورت چای یا قرص مصرف شود.
چای بابونه
از گذشته تا به امروز، چای بابونه، به عنوان یک روش درمانی موثر برای داشتن خواب آرام، شناخته شده است. علاوه بر این، بابونه به عنوان یک ضد التهاب عمل می‌کند و می‌تواند به آرامش عضلات شکم کمک کند و درد ناشی از اسپاسم معده را کاهش خواهد داد.
محصولات پروبیوتیک
مصرف مواد غذایی پروبیوتیک به حفظ تعادل باکتری‌های مفید در سیستم گوارشی کمک می‌کند. این باکتری‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود هضم کمک کنند و احتمال بروز بیماری‌های معده را کاهش دهند. پروبیوتیک می‌تواند در غذاهای تخمیر شده مانند ماست و دوغ کفیر یا به صورت مکمل مصرف شود.
موز
موز یک ضد اسید طبیعی است که می‌تواند با متعادل کردن اسید و کاهش التهاب معده به درمان مشکلات آن کمک کند.
خیار
خیار آب‌دار است و مصرف آن می‌تواند به تسکین درد معده کمک کند. خوردن خیار به همان حالت طبیعی و یا مصرف آب آن، در درمان انواع مشکلات سیستم گوارشی، به خصوص سوزش معده موثر است.
پتاسیم
مصرف مواد غذایی دارای پتاسیم مانند موز، انگور، سیب و هویج می‌تواند به کنترل اسیدیته معده کمک کند.
درمان فوری معده درد در خانه
برخی از مواقع ممکن است که درد شدید یا خفیف معده به صورت ناگهانی بروز پیدا کند. در این شرایط چند راهکار وجود دارد که می‌توان با انجام آن اقدام به درمان فوری معده درد کرد که برخی از این اقدامات شامل موارد زیر است:
۱. مصرف آب
بدن برای هضم و جذب بهینه مواد مغذی از غذاها و نوشیدنی‌ها به آب نیاز دارد. کمبود آب در بدن باعث میشود هضم غذا سخت‌تر و کمتر از حالت عادی شود و احتمال ایجاد مشکلات معده افزایش یابد. علاوه بر این، نوشیدن آب می‌تواند به کاهش فوری سوزش معده نیز کمک کند.
آکادمی تغذیه و رژیم غذایی می‌گوید اگرچه قاعده‌ی کلی در مورد میزان مصرف آب روزانه، نوشیدن هشت لیوان ۸ است، اما نیازهای بدن هر فرد ممکن است متفاوت باشد. سطح فعالیت، قد و وزن، دمای بدن و وضعیت کلی سلامتی بدن، همگی بر حجم آب مورد نیاز روزانه موثر خواهند بود.
تقریبا ۲۰% میزان مایعات لازم برای بدن از طریق غذاها و بقیه نیز از طریق نوشیدنی‌ها تامین میشود. برای بیشتر افراد، مصرف حدود ۸ لیوان آب یا بیشتر در روز به عنوان یک میزان مناسب محسوب میشود.
۲. اجتناب از خوابیدن در زمان معده درد
اجتناب از خوابیدن می‌تواند در درمان فوری معده درد موثر باشد. زمانی که بدن افقی یا در حالت دراز کش است، اسید معده به سمت عقب حرکت کرده و به بالا برمی‌گردد. این موضوع می‌تواند باعث سوزش معده شود.
بنابراین، زمانی که احساس معده درد یا سوزش معده دارید، به هیچ عنوان دراز نکشید تا اسید معده به سمت بالا حرکت نکند و سریعا چند لیوان آب میل نمایید. با این حال اگر معده درد در زمان خواب به سراغ شما بیاید این روش موثر نخواهد بود.
۳. زنجبیل
یکی از راهکارهای عالی برای درمان فوری معده درد مصرف زنجبیل به صورت دمنوش و یا اضافه کردن آن به غذا است. زنجبیل دارای خواص ضد التهابی طبیعی است و یک راهکار طبیعی برای تسکین درد معده در دراز مدت است. همچنین، این ماده غذایی می‌تواند در کاهش تهوع، استفراغ و اسهال کمک کند و می‌توان آن را به صورت چای، آبنبات یا زنجبیل تازه مصرف کرد.
علاوه بر این، زنجبیل می‌تواند بخشی از درمان بلند مدت شما برای از بین بردن دردهای مزمن شکمی نیز به حساب بیاید. دسترسی به این ماده غذایی نیز در همه جا وجود دارد و در اکثر کافه‌ها، رستوران‌ها و فروشگاه‌های مواد غذایی نیز امکان تهیه آن فراهم است. بنابراین مصرف دمنوش زنجبیل را در روتین غذایی خود قرار دهید. با این حال، مصرف مقادیر بیش از حد آن مخصوصا برای افرادی که فشار خون بالا دارند، توصیه نمی‌شود.
۴. مصرف عسل
در صورتی که معده درد شما برای مصرف پیش از حد غذاهای سرخ کردنی و چرب و یا مصرف مشروبات الکلی به وجود آمده است میتوانید از عسل برای درمان درد معده استفاده کنید.
درمان اسید معده و درمان سوءهاضمه با عسل
یک قاشق چایخوری از عسل و دارچین را با هم ترکیب کنید و قبل از سه وعده‌ی غذایی خود بخورید. مصرف عسل دارچین باعث کم شدن اسید معده و درمان سوءهاضمه میشود.
درمان اسیدیته‌ی معده و رفلاکس معده با عسل
یک قاشق چایخوری عسل را داخل یک لیوان آب جوش بریزید و قبل از غذا بنوشید مصرف آب جوش و عسل باعث میشود اسیدیته‌ی معده کم شود و از رفلاکس معده جلوگیری شود. به همین دلیل درمان با عسل به کسانی که اغلب اوقات ترش کردن معده را تجربه می‌کنند توصیه میشود.
درمان زحم معده با عسل
جوشانده‌ی عسل و دارچین از موثرترین درمان‌ها برای زخم معده است. برای تهیه‌ی آن باید انجیر را بجوشایند و با عسل ترکیب کنید. این ترکیب را به صورت ناشتا هم میتونید استفاده کنید. حتی برای اثربخشی بیشتر هنگام تهیه‌ی جوشانده میتوانید چند عدد برگ کاسنی را به آن اضافه کنید.
۵. زیره
زیره یکی از گیاهان موثر در درمان خانگی معده درد شدید میباشد. چونکه زیره داری مواد فعال بسیاری است و باعث کاهش سوء هاضمه، اسید معده، گاز معده و کاهش التهاب روده میشود. با توجه به تاثیر ضد میکروبی که زیره دارد برای درمان معده درد بعد از مشروب می‌تواند مفید باشد. درمان معده درد با زیره به ۳ صورت انجام می شود.
- از پودر زیره داخل غذاها استفاده کنید.
- دمنوش زیره را تهیه کنید و به صورت ملایم میلم کنید.
- عرق زیره را روزانه استفاه کنید.
۶. بابونه
به دمنوش بابونه لقب بهترین درمان معده در طب سنتی داده اند. بابونه خاصیت ضدالتهابی دارد و به تسکین علائم ناشی از گاستریت (ورم معده)، گاستروانتریت، بیماری رفلاکس معده به مری و سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) کمک می‌کند. همچنین حاوی ترکیبات گیاهی به نام پلی‌فنول است که سیستم گوارشی را آرام می‌کنند و علائمی مانند سوء هاضمه و استفراغ را کاهش می‌دهند.
۷. از ریحان استفاده کنید
ریحان هم که به‌عنوان درمان خانگی معده درد معرفی میشود، ریحان حاوی موادی است که می‌توانند تولید گاز را در دستگاه‌ی گوارش کاهش دهند. به‌علاوه برگ‌های ریحان حاوی مقداری اسید لینولئیک هستند که خاصیت ضدالتهابی دارد.
۸. انجیر
اگر دچار یبوست شده اید، انجیر به درمان معده درد ناشی از یبوست کمک می‌کند. انجیر دارای ترکیباتی است که به عنوان ملین عمل می‌کنند و سوء هاضمه را کاهش می‌دهند. در صورتی که با مصرف انجیر مبتلا به اسهال شدید از مصرف را قطع کنید.
۹. اجتناب از مصرف غذاهای دیر هضم
تحقیقات نشان می‌دهد که غذاهای زیر ممکن است احتمال بروز معده درد را افزایش دهند، بنابراین برای درمان فوری معده درد، از مصرف این غذاها پرهیز کنید.
- غذاهای اسیدی
- محصولات گندمی
- غذاهای تند
- غذاهای چرب
اجتناب از غذاهای دیر هضم به آرامش، کاهش ناراحتی و درمان فوری معده درد کمک خواهد. علاوه بر این، مصرف مواد غذایی مانند میوه‌ها و سبزیجات که به راحتی هضم می‌شوند، در حفظ سلامت معده موثر خواهند بود.
با این حال، اجتناب از غذاهای سنگین یا حاوی مواد نگهدارنده ممکن است برای افرادی که زمان کافی برای تهیه غذاهای تازه ندارند یا در مناطقی با محدودیت دسترسی به غذاهای مغذی زندگی می‌کنند، دشوارتر باشد.
۱۰. اجتناب از سیگار و مصرف الکل
سیگار و مصرف الکل در دراز مدت به دستگاه گوارشی و مخصوصا معده، آسیب‌های جبران‌ناپذیری وارد خواهد کرد. ترک سیگار و محدود کردن مصرف الکل کیفیت زندگی افراد را بهبود می‌بخشد و خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان را کاهش خواهد داد.
با این حال، اجتناب از سیگار و مصرف الکل ممکن است دشوار باشد، اما اگر از معده درد رنج می‌برید، بهتر است که هرچه سریع‌تر به فکر حفظ سلامت خود و ترک این دو ماده آسیب‌زا باشید.
۱۱. اصلاح سبک تغذیه
جویدن غذا به آرامی، عدم صحبت کردن در حین غذا خوردن، اطمینان حاصل کردن از آنکه غذا به خوبی پخته شده است، عدم خوابیدن بلافاصله پس از مصرف مواد غذایی و کاهش مصرف قهوه و چای، در درمان مشکلات معده تاثیر قابل توجهی خواهد داشت.
۱۲. ورزش
انجام تمرینات ورزشی آرامش‌بخش مانند یوگا، مدیتیشن و تای چی می‌توانند به کاهش استرس و آرامش عضلات معده کمک کنند. فعالیت‌های جسمانی می‌توانند در درمان فوری معده درد و کاهش التهاب و گاز معده تاثیر قابل توجهی داشته باشند.
۶ راهکار برای پیشگیری از معده درد و سوزش آن
در انتهای این مقاله چندین راهکار برای کمک به پیشگیری از سوزش یا درد معده را مورد بررسی قرار داده‌ایم که شامل موارد زیر است:
۱. غذا را به آرامی و با دقت بجوید.
۲. به جای دو یا سه وعده غذایی پر حجم و پر کالری، تعداد وعده‌های غذایی خود را بیشتر و حجم آن را کمتر کنید.
۳. در طول روز به مقدار کافی آب و مایعات مصرف کنید.
۴. از خوردن شام دیر وقت بپرهیزید و پس از میل کردن آن، هیچ میان وعده‌ای مصرف نکنید.
۵. مطمئن شوید که رژیم غذایی شما حاوی فیبر، میوه و سبزیجات باشد.
۶. تا جایی که امکان دارد، از مصرف ادویه‌جات تند و تحریک‌کننده همراه با غذا، بپرهیزید.