مهر: در روزهای اخیر اکبر یاوری رئیس اتحادیه بارفروشان پیرامون میزان دورریز میوه در مزارع و همین‌طور میادین میوه و تره‌بار گفته بود این موضوع در میادین و مزارع صورت می‌گیرد. اگر بسته‌بندی میوه‌ها از سر مزرعه و سردخانه به‌درستی انجام شود ما به‌ندرت در حوزه توزیع شاهد دورریز میوه و سبزی‌ها خواهیم بود؛ البته بخشی از دورریز نیز هنگام عرضه محصولات رخ می‌دهد.
وی همین‌طور درباره میزان عرضه و تقاضای میوه هم تصریح کرد میزان ورودی میوه به میادین در هر روز عددی بالغ بر ۲۲ تا ۲۳ هزار تن است که از این مقدار روزانه ۲۰ تا ۲۱ هزار تن آن از بازار میادین خارج و باقی آن هم در انبارها ذخیره شده و در روزهای بعد عرضه می‌شوند. متأسفانه آمار دقیقی از میزان ضایعات وجود ندارد.
پیش از این مهر گزارش داده بود وضعیت نامناسب حمل و نقل فرایند انبار کردن و همچنین عدم وجود سازوکار درست در مرحله عرضه محصولات باعث بروز حدود ۳۰ تا ۳۵ درصد ضایعات در میوه‌ها و سبزی‌ها می‌شود. همچنین بنا بر آمار و ارقام سازمان جهانی خواربار و کشاورزی (فائو) هر روز به‌ازای هر نفر ۱۳۴ کیلو گرم کالری غذا در ایران به هدر می‌رود یعنی سرانه هدر رفت روزانه غذا در کشور ۱۳۴ کیلو گرم کالری است.
نقش میادین در ساماندهی عرضه محصولات کشاورزی
یکی از فرصت‌های موجود در شهر هوشمند و فرایند هوشمندسازی شهری بهره‌برداری از فناوری‌های نوین در سازمان مدیریت میادین میوه و تره‌بار و بازارهای وابسته به آن است که به‌صورت شبکه‌ای در نواحی و محلات مختلف تهران فعالیت دارند.
این مراکز می‌توانند با به‌کارگیری تکنولوژی‌هایی نظیر اینترنت اشیا سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی (GIS) و داده‌کاوی نظارت دقیقی بر کیفیت محصولات میزان فروش و توزیع بهینه داشته باشند. همچنین استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل می‌تواند به خریداران و عرضه‌کنندگان کالا این امکان را بدهد که به‌سادگی از موجودی محصولات قیمت‌ها و مکان‌های نزدیک به خود مطلع شوند.
به‌علاوه ایجاد پلتفرم‌های هوشمند برای فروش محصولات می‌تواند به توزیع‌کنندگان کمک کند تا محصولات خود را به‌صورت نظام‌مند و مدیریت شده به مصرف‌کنندگان عرضه کنند و از این طریق ارتباطات بین عرضه‌کنندگان مشتریان و مدیران میادین تقویت خواهد شد. این اقدامات نه‌تنها به توسعه اقتصادی محلات کمک می‌کند بلکه به ایجاد یک محیط شهری پایدار و بهینه نیز کمک می‌نماید.
چرا هوشمندسازی میادین میوه اهمیت دارد؟
خدمات جدید که از طریق زیرساخت‌های هوشمند در قالب میادین و بازارهای میوه و تره‌بار ارائه می‌شود مزایای فراوانی دارد که یکی از آن‌ها می‌تواند ایجاد محیط کسب‌وکار برای استارت‌آپ‌ها در حوزه تأمین و عرضه میوه و تره‌بار و سایر محصولات باشد.
همچنین ورود شرکت‌های نوپا به این حوزه علاوه بر ایجاد محیط مناسب برای فعالان بازار میوه باعث ارائه خدمات تازه و رضایت‌مندی بیشتر شهروندان از میادین میوه و تره‌بار خواهد شد. این استارت‌آپ‌ها می‌توانند از طریق ایجاد پلتفرم‌های آنلاین اپلیکیشن‌های موبایل و خدمات تحویل در محل دسترسی آسان‌تری به محصولات تازه و با کیفیت را فراهم آورند.
علاوه بر این تنوع خدمات ارائه شده توسط این شرکت‌ها شامل مشاوره انتخاب و خرید هوشمند تأمین محصولات ارگانیک و همکاری با مدیران شهری می‌تواند به بهبود تجربه خرید برای مشتریان کمک کند.
حضور استارت‌آپ‌ها در این حوزه می‌تواند الگوهای نوینی از کسب‌وکارهای پایدار و محیط‌زیستی را ترویج دهد که نه‌تنها به بهره‌وری اقتصادی کمک می‌کند بلکه به حفظ منابع طبیعی و کاهش ضایعات کشاورزی نیز می‌انجامد.
ضرورت نرخ‌گذاری سیستمی محصولات کشاورزی
هوشمندسازی نرخ‌گذاری میوه یکی از چالش‌ها و در عین حال فرصت‌های مهم در مدیریت میادین میوه و تره‌بار است. این فرایند به کمک فناوری‌های نوین و داده‌کاوی می‌تواند به بهبود شفافیت دقت و کارایی در تعیین قیمت‌ها کمک کند.
حسام فتحی کارشناس اقتصاد شهری در گفت‌وگو با مهر با اشاره به اهمیت استفاده از فناوری‌های نوین برای مدیریت بازار محصولات غذایی گفت: با استفاده از سنسورها و سیستم‌های اینترنت اشیا (IoT) می‌توان به طور مداوم داده‌های مربوط به موجودی تقاضا قیمت‌ها و شرایط بازار را جمع‌آوری کرد. این داده‌ها به تحلیلگران کمک می‌کند تا الگوهای قیمتی را شناسایی کنند و نرخ‌گذاری عادلانه‌تری داشته باشند.
وی در ادامه با اشاره به اهمیت جمع‌آوری و تحلیل داده افزود: استفاده از الگوریتم‌های پیشرفته و هوش مصنوعی می‌تواند به تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده کمک کند. با تجزیه‌وتحلیل تاریخی قیمت‌ها عوامل مؤثر بر تغییرات قیمت (مانند فصل‌ها شرایط آب‌وهوا و سلیقه مشتریان) شناسایی می‌شود و این موارد می‌تواند هم برای عرضه‌کنندگان محصولات و مدیران شهری مفید باشد.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به اهمیت قیمت‌گذاری پویا در بازارهای میوه و تره‌بار ادامه داد: با توجه به اطلاعات آنی و تحلیل‌هایی که انجام می‌شود می‌توان قیمت‌ها را به‌صورت پویا تنظیم کرد. این سیستم می‌تواند به طور خودکار قیمت‌ها را با توجه به تغییرات عرضه و تقاضا شرایط بازار و زمان تنظیم کند.
فتحی با تأکید بر ضرورت شفافیت در قیمت‌گذاری اظهار کرد: با استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال و اپلیکیشن‌ها اطلاعات قیمت‌گذاری به طور شفاف در دسترس مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد. این امر اعتماد بیشتری را بین خریداران و فروشندگان ایجاد می‌کند و از قیمت‌گذاری‌های غیرمنصفانه جلوگیری می‌کند.
این کارشناس حوزه اقتصاد در پایان با انتقاد از مدیران شهرداری‌ها در زمینه عدم مدیریت درست مراکز توزیع محصولات غذایی و کشاورزی گفت: شاید تنها دلیل معتبر برای اداره سنتی میادین میوه و تره‌بار هزینه کمتر آن باشد چرا که اداره سنتی این میادین نیاز به سرمایه‌گذاری و هزینه‌های کمتری دارد و کسبه می‌توانند با حاشیه سود پایین‌تر کار کنند؛ متأسفانه به همین دلیل تنها چند میدان میوه و تره‌بار در شهر تهران به‌صورت نسبتاً مدرن فعالیت می‌کنند.
چه تعداد از میادین میوه مدیریت درست دارند؟
می‌توان گفت بهره‌گیری از فناوری‌های نوین و جذب شرکت‌های دانش‌بنیان در میادین و بازارهای میوه به‌عنوان یک رویکرد کلیدی می‌تواند به نفع تمامی ذی‌نفعان این حوزه باشد و چرخه تأمین و عرضه محصولات را بهبود دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که تنها در شهرهای معدودی از کشور شهرداری‌ها نقش ساماندهی محل عرضه میوه و محصولات کشاورزی را دارند؛ به‌عبارت دیگر بخش زیادی از میادین میوه و تره‌بار که نقش اصلی در تأمین نیاز شهروندان را دارند بدون هیچ نظارت و شفافیتی در حال فعالیت هستند.
با این حال مدرنیزه کردن تدریجی بهبود بهداشت و ساماندهی این میادین می‌تواند در عین حفظ مزایای سنتی خدمت‌رسانی به مردم ساکن در شهرها را ارتقا دهد.