خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها – نیره شفیعی‌پور: ابرکوه، ندوشن، خاتم و مروست سه شهرستان استان یزد هستند که جمعیت ۴ هزار و ۸۰۰ نفری عشایر استان را در خود جای داده‌اند، جمعیتی که روزگاری نه چندان دور، بخش قابل توجهی از دام و فرآورده‌های دامی استان را تأمین می‌کردند.
اما با بروز خشکسالی‌ها، رمق عشایر هر روز کمتر و کمتر شد و جمعیت دامی و توان اقتصادی آنها روز به روز رو به کاهش گذاشت.
مردان و زنان صبوری که با سیلی صورت خود را سرخ نگه داشته و لحظه‌ای از تلاش و کوشش دست نکشیدند و متعهدانه و با انگیزه بار تولید در بخش دام استان را به دوش کشیدند.
اما اکنون برخی بی‌تدبیری‌ها کاسه صبر آنها را لبریز کرده و لب به گلایه و استمداد گشوده‌اند.
زمانی که خشکسالی خشن‌ترین چهره خود را به نمایش گذاشت و زمانی که چرخ اقتصاد خلاف جهت روزگار عشایر چرخید و خوراک دام با مشقات بسیار به دست آنها رسید و خوراک خریداری شده با ارز ترجیحی نصیب دلالان شد، همه راه‌ها برای عشایر دامدار به بن‌بست رسید و درست در همان زمان بود که راهکار حمایتی با عنوان «دامدار کارت» خلق شد.
دامدار کارت در واقع نوعی تسهیلات بود که یک ساله با نرخ ۱۰ درصد برای عشایر شارژ شد و آنها می‌توانستند با موجودی این کارت برای دام‌های خود علوفه خریداری کنند.
دامدار کارت مُسکن مقطعی عشایر متضرر از خشکسالی
این طرح مُسکِنی مقطعی برای مشکلات عشایر دامدار بود و بعد از گذشت یک سال و فرا رسیدن زمان سررسید وام، مشکلات یکی پس از دیگری رخ نمود.
یکی از عشایر شهرستان ابرکوه در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: با توجه به اینکه تسهیلات دامدار کارت یک ساله بود، خیلی زود موعد بازپرداخت آن فرا رسید و از آنجا که در طول یک سال گذشته با خشکسالی مواجه بودیم، نتوانستیم با کسب درآمد از محل فروش دام‌ها، بازپرداخت دامدار کارت را انجام دهیم.
احمد سعیدی‌فر عنوان کرد: پس از پایان مهلت مقرر، مشمول جریمه شدیم که این جریمه ۲۳ درصد نرخ تسهیلات است.
ما در شرایطی که امیدوار بودیم بتوانیم با فروش دام، بخشی از این تسهیلات را تسویه کنیم، گرفتار جریمه آن شده‌ایم بنابراین با این وضعیت به هیچ وجه توان پرداخت جریمه ۲۳ درصدی را نداریم.
وی بیان کرد: برای دریافت تسهیلات جدید به بانک مراجعه کردیم تا بتوانیم با دریافت وام، بدهی خود را تسویه کنیم اما از آنجا که بواسطه دامدار کارت، بدهکار بانکی محسوب می‌شویم، نمی‌توانیم وام جدید دریافت کنیم.
نهاده دامی برسد، دلمان به تولید گرم می‌شود
سعیدی‌فر اظهار داشت: دو سال خشکسالی و خشکسالی‌های قبل از آن، ما را نابود کرد و حالا نیز با نگرانی از مقروض بودن و تبعات آن، دیگر انگیزه‌ای برای پرورش دام نداریم.
این عضو خانواده عشایر منطقه باغوک ابرکوه ادامه داد: حیات عشایر به دام وابسته است اگر نهاده دامی به عشایر برسد، دلمان به کار و تولید گرم می‌شود اما اکنون هم برای تهیه نهاده با مشکل مواجهیم هم بدهکار بانکی هستیم.
عشایر این منطقه بارها و بارها برای رفع مشکل خود به بانک عامل مراجعه کرده و راهکارهای مختلف را سنجیده‌اند اما از آنجا که تقریباً تمام افراد یک طایفه، درگیر دامدار کارت یا سایر تسهیلات بانکی شده‌اند، تمام راه‌های بانکی برای آنها بن‌بست شده است و تنها یک تبصره بانکی می‌تواند گره‌گشای کار باشد.
در این میان مدیر امور عشایر جهاد کشاورزی استان یزد این موضوع را مورد پیگیری قرار داده و تلاش کرده تا راهکاری برای رفع این مشکل بیابد.
مشکل دامدار کارت با تسهیلات جدید کشاورزی حل می‌شود
محمدجواد شمس در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: مشکل دامدار کارت با تسهیلات جدید کشاورزی حل می‌شود اما این مهم نیازمند تبصره بانکی است.
وی افزود: تقریباً ۹۰ درصد عشایر استان یزد که از تسهیلات دامدار کارت استفاده کردند، نتوانستند در موعد مقرر بازپرداخت کنند و اکنون همه گرفتار جریمه ۲۳ درصدی شده‌اند.
شمس ادامه داد: تلاش کرده‌ایم با راهکارهایی این مشکل عشایر را حل کنیم اما دریافت تسهیلات نمی‌تواند گره‌گشا باشد زیرا تا زمانی که محدودیت ناشی از بدهی بانکی برطرف نشود، امکان پرداخت تسهیلات جدید وجود ندارد.
وی از دامداران خواست از محل کمک از منابع ممکن و در دسترس نسبت به تسویه تسهیلات قبلی اقدام کرده و تسهیلات جدید را جایگزین بدهی خود کنند تا شاید امسال که تا حدودی تر سالی است، بخشی از خسارت‌ها جبران شود.
مدیر امور عشایر جهاد کشاورزی استان یزد از عشایر خواست تا در صورتی که نیاز به مشاوره و همراهی دارند، به امور عشایر شهرستان خود مراجعه کنند تا با راهکارهای مختلف بتوانند این مشکل را حل کنند.
اما این موضوع تنها گریبانگیر عشایر استان یزد نیست و تقریباً تمام عشایر کشور که به نوعی با پیامدهای خشکسالی درگیر هستند، از این مسئله رنج می‌برند و دامدار کارت نه تنها گره‌گشای مشکل آنها نشده بلکه باری بر مشکلات آنها افزوده است.
زندگی عشایر تحت تأثیر غول خشکسالی
استفاده از تعبیر «غول» برای خشکسالی شاید پر بیراه نباشد زیرا مشکلاتی که به تبع آن ایجاد شده، می‌تواند اقتصاد یک جامعه را درگیر کند همانگونه که اقتصاد عشایر چند استان به واسطه خشکسالی تحت تأثیر قرار گرفته و حتی مسکن‌های مقطعی نیز نتوانسته تبعات آن را خنثی یا حتی تعدیل کند.
به گفته مدیر امور عشایر استان یزد، خسارت خشکسالی در مناطق عشایر نشین استان یزد در بخش دام و منابع آبی در سال ۱۳۹۹ بالغ بر ۴۰۰ میلیارد تومان، در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۶۰۰ میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۱ حدود ۷۵۰ میلیارد تومان بوده است.
جبران این اعداد و ارقام به سادگی امکان‌پذیر نیست و تا این خسارت‌ها جبران شود، ده‌ها و صدها خسارت دیگر در مسیر راه پر فراز و نشیب عشایر قرار می‌گیرد.
انتظار عشایر استان یزد برای چاره‌اندیشی در مورد دامدار کارت
گرچه حمایت، در هر شکل و شمایلی قابل تحسین است اما حمایت‌های غیرکارشناسی و بدون در نظر گرفتن شرایط ثانویه‌ای که ممکن است برای مخاطبان اجرای طرح‌ها به وجود بیاید، مشکلی بر مشکلات آنها خواهد افزود.
عشایر استان یزد منتظرند تا مدیران بانک‌ها و سیاستگذاران و برنامه‌ریزان، چاره‌ای برای مشکل آنها بیاندیشند و با کاهش سخت‌گیری‌های بانکی، راهی برای برون رفت آنها از این مشکل پیدا کنند.
منبع: مهر