مهر: طی یک هفته گذشته نامزدهای ریاست جمهوری دوره چهاردهم از تریبون‌های مختلفی نسبت نظرات خود را در خصوص موضوعات گوناگون عنوان کرده‌اند؛ در مطلب پیش رو به گزیده‌ای از نظرات نامزدها در مورد بخش تولید پرداخته‌ایم.
خبرگزاری مهر نیز چندی پیش در گزارشی به بخشی از عمده مشکلات بخش تولید و صنعت پرداخته بود که جزئیات این گزارش از اینجا قابل مشاهده است.
جلیلی: مشکلات صنعتی ریشه قدیمی دارد
سعید جلیلی نامزد ریاست جمهوری از تریبون‌های مختلفی اعم از برنامه‌های تلویزیونی و حضور بین صنعتگران و شرکت‌ها نظرات خود را در مورد وضعیت تولید ارائه کرده است؛ به عنوان نمونه او با حضور در کارخانه هپکو به عملکرد برخی دستگاه‌های دولتی در واردات از خارج به جای خرید از داخل اشاره کرده و گفته که «در هپکو مطرح شد که این کارخانه بیشتر از ۱۰۰۰ دستگاه ماشین آلات تولیدی دارد و دولت باید کمک کند تا این روند متوقف نشود تا در همین اراک تولید انجام شود و نیازی به واردات نباشد. هپکویی که زمانی ۱۸۰۰ ماشین‌آلات راهسازی تولید می‌کرد نزدیک به صفر تولید داشت و یا همین‌جا که سالانه ۴۴ هزار تن در سال تولید می‌کرده ماهانه ۷۰ تن و تقریباً سالانه ۸۰۰ تن تولید داشت.»
جلیلی همچنین با اشاره به دهه ۹۰ اظهار کرده است که «واقعاً آنچه درباره برجام دنبال می‌کردند و تقریباً هیچ دستاورد دهه نود در کارخانه‌ها و اقتصاد هم شبیه برجام تقریباً هیچ بود.»
او تاکید دارد که «توسعه اقتصاد دریا محور از اولویت‌های دولت من است که البته جزو سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در همین سال گذشته است. امروز دریا یک منبع برای تولید و نقش آفرینی در تحولات جدید بین‌المللی است. خیلی از مسائل اقتصادی کشور را می‌توان زیر چتر اقتصادی دریا محور سامان داد. اگر صحبت از جهش تولید می‌کنیم یکی از بحث‌های بسیار مهم فرجام تولید است. فرجام تولید صادرات است.»
جلیلی همچنین با بیان اینکه با بیان اینکه برخی مشکلات صنعتی ریشه قدیمی دارد که لازم است به صورت ویژه در آن کار شود تصریح می‌کند که «۶۴ شورای اقتصادی وجود دارد که تصمیم اقتصادی می‌گیرند و با هم ارتباط هم ندارند و این قطعاً به اقتصاد کشور آسیب می‌زند. ما یک حرکت منسجم به هم پیوسته لازم داریم اگر می‌خواهیم آن حرکتمان شکل بگیرد. باید هم‌افزا باشند.»
او هدایت نقدینگی را نیز دیگر اولویت خود عنوان کرده و می‌گوید «امروز منابع زیادی در اختیار مردم ما است و می‌توان آن را هدایت کنیم تا کشور جهش یابد به جای آنکه مردم یک روز با سمت بازار ارز بروند و یک روز به سمت بازار طلا بروند و با انضباط مالی باید منابع را هدفمند هدایت کرد و اشتغال برای فرزندان این سرزمین ایجاد کرد.» جلیلی تاکید دارد که «هر سفارت ایران باید یک سکوی صادرات شود و باید هر فعال اقتصادی را به سفیر اقتصادی تبدیل کرد؛ اصل قدرت ما قدرت نرم است و این در اولویت است.»
این نامزد انتخابات ریاست جمهوری انضباط مالی را نیز در رشد تولید بسیار مؤثر می‌داند و معتقد است که «اگر این انضباط وجود نداشته باشد اولین ضربه را تولید کننده می‌خورد؛ اگر شما می‌گوئید که می‌خواهم اقتصاد دولت فعال باشد راه آن فعالیت و پیشرفت ریال و کاهش تولید پول است.»
جلیلی البته اصلاح نظام بانکی را نیز در راستای بهبود شرایط تولید الزامی عنوان کرده و می‌گوید «بانک‌ها نیز تسهیلات را اول به نهادهای همکار خود و سپس به مشتری‌های تراز اول اختصاص می‌دهند و وقتی کار به تولید کننده می‌رسد از نداشتن بودجه دم می‌زنند؛ دولت بنده به صورت جدی به اصلاح قانون نظام بانکی خواهد پرداخت؛ این اصلاح ضامن رشد تولید و اقتصاد کشور است.»
پورمحمدی: تورم کسری بودجه سیاست‌های دستوری و تحریم عمده چالش‌های تولید است
مصطفی پورمحمدی دیگر نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ضمن اشاره به ضرورت رفع موانع تولید تاکید دارد که «باید رفع موانع از سر بنگاه‌ها اقتصادی و تولیدی داشته باشیم اگر این موارد را برنداریم نباید انتظار داشته باشیم بتوانند به تولید و اقتصاد کمک کنند. درباره رشد اقتصادی هشت درصد رشد اقتصادی ایران در پنجاه سال گذشته ۴ درصد بوده و در دهه گذشته ۲ درصد بوده و در سه سال گذشته گشایش ایجاد شده همین بوده حالا می‌خواهیم به رشد ۸ برسد. ما باید حداقل سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار به بودجه کشور اضافه شود. ما اگر سیاست‌ها را اجرا کنیم می‌توانیم نیمی از این مبلغ را از منابع خارجی تأمین کنیم. اما در دولت‌های خارجی بعد از جنگ جهانی سرمایه خارجی ایجاد کردند و توانستند بودجه را تأمین کنند.»
او به حل مشکلات خارجی به عنوان راهکاری برای رفع موانع تولید تاکید می‌کند و می‌گوید «یکی از مشکلات ما روابط خارجی است و تحریم‌ها یکی از مشکلات ما است که نمی‌شود برنامه را اجرا کنیم. جذب سرمایه ۱۰ میلیارد یورویی در برنامه هفتم پیش بینی شده اما چه طور قرار است انجام شود. برنامه برای بیان اهداف و آرزوها نیست.»
پورمحمدی نیز هدایت نقدینگی را مهم ارزیابی می‌کند اما معتقد است که باید اعتماد مردم برای جذب نقدینگی جلب شود؛ او می‌گوید «مردم به ما اعتماد ندارند و سرمایه مردم در بورس از بین رفته است و پول‌های خود را به دلار و طلا تبدیل می‌کنند و حاضر نیستند به تولید هدایت کنند.»
او تورم و کسری بودجه را موانعی بر سر تولید می‌داند و تاکید دارد «ثبات مالی رمز موفقیت اقتصادی است و اولین نکته در ثبات اقتصادی کنترل تورم است و تورم ۵۰ ساله حدود ۲۰ درصد است اما تورم ۶ سال اخیر بالای ۴۰ درصد بوده است؛ مگر می‌شود با این تورم ثبات اقتصادی ایجاد کنیم؟! ناترازی بودجه و کسری بودجه ۶۰۰ تا ۷۰۰ همت است و ناچاریم به نقدینگی و تورم تن بدهیم. مگر می‌توانیم از ناترازی بانک‌ها عبور کنیم؟ بخش بزرگی از نقدینگی قفل شده است که یا به خاطر سیاست‌های تکلیفی یا بنگاه‌داری یا مسائل دیگر است.»
پورمحمدی سیاست‌های بانک مرکزی را نیز نادرست می‌داند و می‌گوید «ما ابزار و عوامل تشکیل دهنده اقتدار را فراهم نکردیم. بانک مرکزی برای اینکه قیمت ارز بالا نرود تمام تسهیلات را کنترل می‌کند و تمام وام‌ها کنترل شده است و تمام قول‌ها به کارآفرینان و بنگاه‌ها همگی متوقف شده است و تمام تولید به خاطر بانک مرکزی که ادعای استقلال دارد تعطیل شده است. این مشکل به خاطر سیاست دستوری بانک مرکزی است تا قیمت ارز بالا نرود کل تسهیلات سرمایه در گردش متوقف شده است و بانک برای اینکه جذب منابع سرگردان و نقدینگی بهره را به ۲۹ درصد افزایش داده است.»
او با بیان اینکه دولت باید در زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کند تا مردم و بخش خصوصی و تعاون از طریق این زیرساخت‌ها از این سرمایه‌گذاری‌ها نهایت استفاده را ببرند تاکید دارد.»
پزشکیان: نیاز به سرمایه گذاری داریم
مسعود پزشکیان نامزد انتخابات ریاست جمهوری سرمایه گذاری را اصل اساسی در پیشبرد اهداف اقتصادی می‌داند و می‌گوید «اگر می‌خواهیم به رشد برسیم باید سرمایه‌گذاری انجام دهیم زیرا بدون سرمایه‌گذاری نه اشتغال ایجاد می‌شود و نه تولید افزایش می‌یابد؛ سرمایه‌گذاری به این بستگی دارد که چه محدوده‌ای از بازار را در نظر می‌گیریم. آیا فقط کشور را می‌بینیم یا اینکه منطقه را نیز در نظر می‌گیریم؟ هرچقدر دید ما وسیع‌تر باشد طبیعی است رشد افزایش بیشتری را تجربه می‌کند.»
به گفته او «قدم اول این است که مردم را در اقتصاد شریک کنیم. ما نمی‌توانیم با قوانین خلق الساعه به بازارهای منطقه دست پیدا کنیم. باید ثبات در برخورد تولید کنندگان و نخبگان داشته باشیم. اگر این کارها را انجام دهیم می‌توانیم به رشد ۸ درصد برسیم. اگر سرمایه گذار به ما اعتماد کند سرمایه از کشور خارج نمی‌شود.»
پزشکیان بی ثباتی را از دیگر موانع رشد تولید عنوان کرده و می‌گوید «ما مقرراتی را برای ورود و خروج کالاها در گمرکات مقرراتی وضع می‌کنیم اما همچنان با معطلی در گمرکات مواجهیم سازمان امور مالیاتی خودش کمر تولید کننده را می‌شکند و وزارت صنعت و معدن با بخشنامه‌های هر روزه تولید کننده را بلاتکلیف نگه می‌دارد و ثباتی وجود ندارد و آینده‌ای نامعلوم پیش روی تولید کنندگان است و با مشکلات داخلی و مقررات و قوانین خلق‌الساعه مواجهیم.»
او با بیان اینکه کاری که باید در داخل انجام دهیم این است که به تولیدکنندگان و اتاق بازرگانی و مشارکت‌کنندگان در تولید در تصمیم‌گیری و فعالیت‌ها میدان بدهیم تا دستشان باز باشد تاکید دارد «حذف زمینه‌های ایجاد فساد و برخورد با افراد فاسد کاملاً ضروری است. نظام چند نرخی کاملاً منشأ فساد است به سمت حذف آن حرکت خواهم کرد. اساساً پدیده‌ای به اسم شبه دولتی را قبول ندارم و میدان را به بخش خصوصی واقعی خواهم سپرد البته بخش خصوصی هم باید بداند که رانتی در کار نخواهد بود.»
پزشکیان البته قیمت گذاری دستوری را هم معضل دیگر بخش تولید می‌داند و معتقد است که «قیمت‌گذاری باید به صورت آزاد صورت گیرد برای حفظ سرمایه‌گذاری و تولید.» او همچنین ارز ترجیحی را به عنوان رانت معرفی کرده و بر این باور است که «دولت باید گروه‌های هدف را شناسایی کند تا ارز به صورت مستقیم در اختیار کسانی قرار گیرد که واقعاً به آن نیاز دارند.»
قالیباف: رفع خودتحریمی ها تأمین زیرساخت‌ها و پیش بینی پذیری اقتصاد ضروری است
محمدباقر قالیباف دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری ضمن اشاره به معضلاتی همچون هدررفت در حوزه انرژی ناترازی در بانک‌ها مشکلات مربوط به پرداخت تسهیلات به تولید لزوم اصلاح زنجیره تولید و بازار سرمایه تاکید دارد که «گشایش سرمایه‌گذاری خارجی و ورود سرمایه‌های حبس‌شده در بانک‌ها به تولید را دنبال می‌کنم.»
قالیباف با بیان اینکه زنجیر به پای تولید بسته‌ایم می‌گوید «در حوزه مربوط به بیمه نهاد مستقل برای حوزه دادرسی بیمه پیش بینی شده است و در حوزه مالیات هم دستگاه بخش دولتی تعیین تکلیف می‌کند؛ لذا تلاش شده تا از این مسیر زمینه را برای امنیت سرمایه‌گذاری ایجاد کنیم. اگر این موارد در تولید و زیرساخت‌ها اجرایی شود دیگر لازم نیست قیمت‌ها دستوری کنترل شود. مداخله دولت باید جایی باشد که قیمت تمام شده را در چرخه تولید کنترل کند نه اینکه در حوزه بانکی سود ۳۰ درصد دهد اما تولید کننده حتی ۱۰ درصد سود نمی‌برد. این یعنی چرخه دچار اشکال است.»
نامزد انتخابات ریاست جمهوری البته بر این نکته هم تاکید دارد که «اگر بهره امروز در برخی از تصمیمات بیش از ۳۰ درصد است و با این نرخ بهره تولید شکل نمی‌گیرد. رشد نقدینگی از جهت کیفی به سمت تولید برود دچار مشکل نخواهیم شد.»
او بر ضرورت رفع خودتحریمی ها تاکید می‌کند و معتقد است که «اگر خودتحریمی داخل کشور را رفع نکنیم امکان ندارد رفع تحریم را در خارج از کشور حل و فصل کنیم.» قالیباف البته بر هدایت نقدینگی و سرمایه به سمت تولید نیز تاکید دارد و می‌گوید «نقدینگی حدود ۸۲۰۰ همت است که به سمت تولید نرفته که یکی از عوامل ایجاد تورم است. یکی از اقدامات در مجلس یازدهم تصویب قانون جدید بانک مرکزی بود که اقتدار را به بانک مرکزی برگرداند. در قانون برای ورود سرمایه به بخش تولید توجه شده است. باید برای مردم در حوزه تورم سپر حمایتی بگذاریم.»
قالیباف با تاکید بر لزوم توجه به تولید اعتقاد دارد «وقتی دولت بزرگ شده و تمرکززدایی نمی‌شود نتیجه آن افزایش هزینه دولت و تحمیل هزینه به سفره مردم است لذا باید به طور جدی رشد اقتصادی را پیگیری کرد که بهره‌وری ریشه همه آنها است.» او البته تاکید می‌کند که «هدف اصلی من در چالش‌های اقتصادی این است که ابتدا تلاش کنم اقتصاد را پیش بینی پذیرش کنم.»
نامزد انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه برنامه هفتم هم آماده شده است ما ۶ برنامه داشتیم زیر ۳۰ درصد اجرا شده است قانون هر چقدر هم خوب و دقیق نوشته شده باشد اگر اجرایی آن تحقق پیدا نکند فایده ندارد تاکید دارد «مقاومت های سختی که در دستگاه‌ها هستند باید این مقاومت‌ها شکسته بشود و تحقق پیدا کند تا امنیت سرمایه تأمین باشد وگرنه مردم ریال به ارز و طلا می‌کنند حبس می‌کنند یا بر می‌دارند و از کشور خارج می‌کنند و سرمایه خارج می‌شود اینها قابل اجرا نیست مگر با یک کارنامه مشخص.»
او همچنین با تاکید بر اینکه به امنیت سرمایه اعتقاد داریم می‌گوید «اگر بنای ما سپر حمایتی به انتهای زنجیره است باید به تولید کمک و به مالیات بخش تولید توجه کنیم و ابتدای زنجیره را مورد توجه قرار دهیم.»
او با تاکید بر اینکه گشایش سرمایه‌گذاری خارجی و ورود سرمایه‌های حبس‌شده در بانک‌ها به تولید را دنبال می‌کنم معتقد است که «رئیس جمهوری آینده در طول اجرای برنامه هفتم باید به مردم بگوید که چه چیزی روی زمین و چه در سفره مردم می‌آورد. او باید بگوید در زیرساخت‌ها تولید پیشرفت چه اتفاقی رخ می‌دهد و آثار آن در سفره مردم دیده شود.»
قاضی زاده هاشمی: دست از آزار تولید باید برداریم
امیرحسین قاضی زاده هاشمی نیز دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری با اشاره به اینکه اول از داخل باید شروع کنیم تاکید دارد «اقتصاد را باید پیشبینی پذیر کنیم بخش خصوصی را باید شریک راهبردی خود کنیم. دست از ازار به مردم در بخش‌های اقتصادی مثل بحث مالیات و گمرک برداریم که البته در دولت آقای رئیسی برای ساماندهی اینها اقدامات خوبی شروع شد. برای جلب سرمایه گذاری باید بسته مشترک ایجاد کنیم شهرک صنعتی ایجاد کنیم سیاست‌های ارزی باید به نفع تولید باشد.»
او همچنین با بیان اینکه «متأسفانه به علت تورم و مشکلات دیگر امکان استفاده از منابع بخش خصوصی در بخش‌های زیر ساختی کشور وجود نداشته است و به استفاده از کالاهای ترکی و چینی برای رشد منابع داخل اولویت داده شده است» در عین حال معتقد است که «سرمایه‌گذاری خارجی نیز در کشور با مشکلات زیادی همراه بوده است و دولت‌ها در کسب سرمایه‌گذاری خارجی موفق نبوده‌اند. منابع دولت باید برای سرمایه‌گذاری خارجی و خصوصی جذابیت داشته باشد و محیط کسب و کار برای مردم و بخش خصوصی بهبود بخشیده شود.»
قاضی زاده تاکید دارد که «نباید تولید کننده را با مالیات‌های ممیز محور آزار بدهیم؛ نظام کاملاً هوشمند باید جایگزین این مدل شود.»
او البته با تاکید بر اینکه اصلاح سیاست‌های ارزی تجاری از مهم‌ترین برنامه‌های ما است می‌گوید «سیاست‌های ارزی در حمایت از معیشت است و سیاست تجاری برای حمایت از تولید است. در حالی که باید برعکس باشد سیاست‌های ارزی باید حمایت‌کننده تولید باشد و سیاست‌های تجاری هدف معیشت و کاهش قیمت‌ها را داشته باشد لازمه آن ایجاد بازار ارز است و بزرگترین کارکرد بازار کشف قیمت است و باید بازاری داشته باشیم که قیمت در آن کشف شود و ذره ذره ارز ترجیحی را حذف کنیم. کتاب تعرفه ما ۲۷۲ صفحه است و باید تعداد تعرفه‌ها را کاهش دهیم و تعرفه‌های مربوط به نهاده‌ها و قطعات و کالاهای نهایی را زمان دار کرده و کاهش دهیم و به سمت این برویم که قطعه ساز نهایی شویم نه اینکه مونتاژکار باشیم.»
نامزد انتخابات ریاست جمهوری تاکید دارد «اگر دولت قیمت گذاری دستوری نداشته باشد سرمایه گذاری مردمی اتفاق می‌افتد چرا مردم تمایل به سرمایه گذاری ندارند چون ما با اقداماتی که کرده ایم به آنها یاد داده ایم که اینجا خطرناک است و شما سرمایه خود را نیاورید.»
او می‌گوید «ما بازار را از ۸۰ میلیون نفر باید به ۷۰۰ میلیون نفر باید برسانیم یعنی این که باید بازار مشترک داشته باشیم تا بازار مشترک نداشته باشیم بازار ما اقتصادی نمی‌شود کالایی هم که رقابتی نباشد توسعه پیدا نمی‌کند و لازمه آن توسعه بازار است یعنی باید قیمت‌ها واقعی شود ما با بازی که در تعرفه انجام می‌دهیم تولید مان را بیمار کرده ایم.»
قاضی زاده البته این را هم می‌گوید که «تلاش نظام بانکی باید برای گسترش نظام بانکداری اسلامی باشد. نظام بانکی باید اعتباراتش هدایت شده به سمت تولید و کالا باشد و صیانت از حقوق و سپرده‌های مردم بسیار مهم است.»
زاکانی: امروز تولید در رأس امور است
علیرضا زاکانی دیگر نامزد انتخابات ریاست جمهوری معتقد است که «مردم باید در همه حوزه‌ها حضور داشته باشند و درحوزه‌های فرهنگی اقتصادی سیاسی آموزشی و تعاونی و دیگر حوزه‌ها کشور باید به نفع مردم قوی شود و دولت فضا را باید برای حضور مردم در عرصه‌های تولیدی اقتصادی و تعاونی باز کند.»
او با بیان اینکه مالیات باید در خدمت تولید قرار بگیرد نه اینکه شیره تولید را بگیرد تاکید دارد «در بنگاه‌های کوچک و اصناف باید با اغماض نگاه کرد اما باید با گردن کلفت‌های فراری از مالیات از طریق هوشمندسازی نظام مالیاتی برخورد کرد باید شفافیت مالیاتی ایجاد کرد تا جریان تولید کشور تضعیف نشود.»
به گفته زاکانی «ما نیازمند بسته‌های مشخصی برای رفع موانع و تسهیل تولید هستیم ما مثل زمان دفاع مقدس که امام فرمود جنگ در رأس امور است الان تولید در رأس امور است و اگر به مردم تکیه کنیم خیلی از مشکلات برطرف می‌شود.»
او با بیان اینکه نیازمند پیشران‌هایی هستیم که بتوانند تولید را مدیریت کنند تاکید دارد «با جهش تولید و تولید صادرات محور و دانش بنیان می‌توان به پیشرفت رسید. بخش خصوصی را باید باور کرد. موتور محرکه اقتصاد باید بخش خصوصی باشد.»
زاکانی با اشاره به اینکه واقعاً مشکل اقتصادی ایران تحریم‌های آمریکا نیست و باید از اقتصاد دلار زدایی کرد معتقد است که «در تولید محصول با ارزش افزوده بالا و مشارکت مردم با تکیه فن آوری می‌توان فرایندها و مسیرها را کوچک کرد و پس از خلق ثروتی که ایجاد شد آنرا توزیع عادلانه کرد.»